Przedwczesna niewydolność jajników

     Dziś temat nie związany z dietetyką, bo wobec tego schorzenia nie ma ustalonego leczenie dietetycznego. Jednak, ponieważ prowadzę stronę dla Kobiet, nie mogłam o nim nie wspomnieć.

     Jajniki są małe i niepozorne, ale drzemie w nich wielka moc. Są nieco mniejsze od orzecha włoskiego, ale mieszczą w sobie dziesiątki, a nawet setki tysięcy pęcherzyków, z których każdy może stać się gotową do zapłodnienia komórką jajową. Funkcjonowanie jajników w ramach cyklu jajnikowego wpływa na równowagę hormonalną – a brak tego balansu zaburza funkcjonowanie całego organizmu. Dlatego właśnie zdrowie jajników jest dla nas, kobiet, tak ważne.

Wygasanie czynności jajników

     Można powiedzieć, że proces ten zaczyna się już w okresie życia płodowego – to normalny stan fizjologiczny. Z wiekiem pula pęcherzyków w jajnikach po prostu się zmniejsza – tak to zostało wymyślone przez naturę. Równocześnie w pewnym wieku spada estrogen, zmieniają się poziomy innych hormonów, a to niesie za sobą różne objawy, jak uderzenia gorąca, rozdrażnienie czy bezsenność. Tak, to menopauza. W Polsce (średnio) kobiety zaczynają odczuwać takie objawy około 50 roku życia. Niestety, jest grupa kobiet, które w stan menopauzy wejdą już przed 40 rokiem życia – to właśnie one zmagają się z przedwczesną niewydolnością lub przedwczesnym wygasaniem czynności jajników (to to samo, tylko ma dwie nazwy).

Jak wraz z wiekiem zmienia się liczba komórek jajowych?

  • ~2.000.000 – tyle mamy ich w chwili narodzin,
  • 400.000-500.000 – tyle zostaje nam w okresie dojrzewania,
  • ~25.000 – tyle komórek ma jeszcze w zapasie kobieta w 37 roku życia,
  • ~1000 – mniej więcej tyle zostaje, kiedy zaczynamy wchodzić w menopauzę.

     Oczywiście dane te są szacunkowe i tempo zmniejszania się puli oocytów jest uzależniona od genetyki i stylu życia kobiety.

Przedwczesna niewydolność jajników

     Wygasanie czynności jajników, oprócz objawów typowych dla menopauzy, niesie ze sobą inną ważną konsekwencję – brak możliwości zajścia w kolejne ciąże. W wieku około 50 lat jest to oczywiście normalne, jednak jest grupa kobiet (0,1% wśród kobiet przed 30 rokiem życia!, w populacji ogólnej kobiet -1%), które diagnozę o menopauzie usłyszą zdecydowanie zbyt wcześnie. Dla wielu z nich będzie to niesamowicie trudne – przede wszystkim ze względu na brak możliwości posiadania własnego, biologicznego potomstwa. Ten rodzaj zaburzeń płodności niestety nie jest odwracalny – wyczerpanie puli jajeczek wiąże się z osiągnięciem stanu bezpłodności.  Jedynie mniej niż 10% chorujących kobiet samoistnie zajdzie w ciążę. Wśród innych konsekwencji przedwczesnej niewydolności jajników można wskazać także zwiększające się ryzyko zapadalności na niektóre choroby przewlekłe.

Przyczyny

  • przyczyny genetyczne (np. zespół Turnera),
  • przyczyny autoimmunologiczne (np. Hashimoto, choroba Addisona, cukrzyca typu 1),
  • operacje ginekologiczne,
  • leczenie onkologiczne,
  • a także: palenie papierosów, niektóre infekcje wirusowe, przyczyny idiopatyczne (czyli nieznane, nieustalone).

Objawy

  • brak lub rzadkie miesiączki przed 40 rokiem życia przez co najmniej 4 miesiące + objawy związane ze zmniejszeniem stężenia estrogenów,
  • wystąpienie objawów charakterystycznych dla menopauzy: uderzeń gorąca, potów, problemów z koncentracją, nagłych zmian nastroju, zaburzeń snu, zmiany w gęstości kości (osteoporoza).

Skutki

  • zwiększone ryzyko chorób układu krążenia,
  • skłonność do infekcji oraz podrażnień okolic układu moczowo-płciowego.

Mam takie objawy! Co robić?

     Przede wszystkim zgłoś się do ginekologa.

     Istotne badania:

  • podstawowe,
  • podczas wizyty u gonekologa: USG transwaginalne (przezpochwowe),
  • zlecone przez ginekologa do wykonania w laboratorium: pomiar stężenia AMH, FSH i estradiolu (hormony, które pomagają określić rezerwę jajnikową) z krwi,
  • dodatkowo ginekolog może zlecić: panel tarczycowy (z krwi – do wykonania w laboratorium), badania genetyczne, densytometria (pomiar gęstości kości).

Czy to się leczy?

     Jasne!

     Lekarz, po rozpoznaniu przedwczesnego wygasania jajników, zaleci dostosowane do Ciebie leczenie. Na proces leczenia składają się takie komponenty, jak:

  • hormonalna terapia zastępcza,
  • dawstwo komórek jajowych,
  • w miarę potrzeb leczenie objawów typowych dla menopauzy.

     Ponadto jest to proces, w który zaangażowani powinni być specjaliści różnych dziedzin. Jak już wspomniałam, tylko mniej niż 10% kobiet zajdzie w ciążę bez wsparcia specjalistów, dlatego tak ważne jest bycie czujną na sygnały płynące z ciała i jak najszybsze reagowanie na wszelkie niepokojące objawy.

Jeśli uważasz ten wpis za przydatny, możesz podać go dalej. Z góry dziękuję 🙂

Facebook
Email
Pinterest

Powyższy wpis nie stanowi porady medycznej.

Ten artykuł ma charakter informacyjny, a zawarte w nim informacje nie zastąpią indywidualnej porady lekarskiej, dietetycznej czy farmaceutycznej, dostosowanej do sytuacji Pacjenta.

Wpis zawiera jedynie ogólne informacje, które nie mogą stanowić wyłącznej podstawy do zastosowania określonego sposobu odżywiania czy leczenia, ani także do zmiany nawyków.

Zawsze skonsultuj się z lekarzem lub innym specjalistą przed podjęciem jakichkolwiek działań mających wpływ na życie, zdrowie lub samopoczucie.

Autor wpisu
Agnieszka Rodatus

Agnieszka Rodatus

Mam na imię Agnieszka i jestem dietetykiem klinicznym z papierem :). Pomagam przede wszystkim kobietom zmagającym się z niepłodnością i schorzeniami, które jej towarzyszą, w tym z nadmierną masą ciała.
Wpisy Autora
Podaj dalej
Obserwuj
Facebook Instagram