Sen – wydawałoby się prosta sprawa, jesteś zmęczona, więc kładziesz się spać, a rano wstajesz mniej lub bardziej wypoczęta, z mniejszą lub większą energią do działania. A jednak na to, jak szybko zaśniesz i jak efektywny będzie Twój sen, a tym samym – w jakim nastroju wstaniesz, wpływa cały szereg czynników. Na wiele z nich masz wpływ!

Być może zastanawiasz się, dlaczego poruszam temat nocnego odpoczynku na blogu poświęconym odżywianiu? To, jak śpimy, nie pozostaje bez związku z naszym samopoczuciem i, wręcz bezpośrednio, wiąże się z tym, jak jemy i metabolizujemy.

Tym wpisem pragnę zaprosić Cię do podróży przez dobry, regenerujący sen. Chciałabym, abyś mogła poznać najważniejsze kwestie dotyczące snu.

Faza 1: Zasypianie

To czas przed właściwym zapadnięciem w sen. Choć mózg jest jeszcze aktywny, oddech i bicie serca zwalniają. Ta faza trwa do 10 minut.

Faza 2: Płytki sen

Zaczyna się sen właściwy. Oczy przestają się ruszać, temperatura ciała spada, oddech i tętno są teraz regularne. W tej fazie, choć ciało jest odprężone, mózg wcale nie przestaje pracować – utrwalają się bowiem nowo nabyte informacje. Mięśnie mogą drżeć, a takie nagłe spięcia mogą Cię czasem wybudzić – pewnie nie raz doświadczyłaś wrażenia spadania czy upadania, po którym nagle się wybudziłaś. Tak, to właśnie ten moment. Ta faza trwa około 20 minut.

Faza 3: Sen głęboki

Mięśnie są już całkiem rozluźnione, tętno i oddech mogą zwolnić jeszcze bardziej. Dopiero teraz rozpoczyna się regeneracja ciała. Mózg pracuje dalej, spajając wspomnienia, fakty, informacje i doświadczenia. Ta faza trwa 50-70 minut.

Faza 4: REM

Pierwsze trzy fazy definiowane są jako nREM (non-rapid eye movement, bez gwałtownych ruchów gałek ocznych). Z kolei podczas fazy REM sytuacja ulega zmianie – oczy pod powiekami poruszają się szybko. Jednak to nie jedyna reakcja organizmu na wejście w kolejną fazę snu. Oddech przyspiesza i staje się mniej regularny. Poza tym ciało jest nieruchome, mięśnie są niejako wyłączone (gdyby coś zawiodło, pewnie zaczęłabyś “rzucać się” w łóżku – bo jest to również moment śnienia snów). Mózg nadal nie zwalnia, a wręcz przeciwnie – aktywują się obszary odpowiedzialne za uczenie się, pamięć dalej jest scalana, zaczyna się przetwarzanie emocji. Ta faza trwa około 15 minut.

Przeszłyśmy razem przez jeden pełny cykl snu. Pierwsza “duża” faza snu, nREM, trwa w sumie od 80 do 100 minut, zaś faza REM to około 15 minut. W kolejnym cyklu pominięta zostanie faza zasypiania i rozpocznie się od razu płytki sen. Każdy taki cykl trwa około 1,5h, ale im dłużej śpimy, tym bardziej każda z faz będzie się wydłużać. Oczywiście najlepiej byłoby wybudzać się po zamknięciu pełnego cyklu – sprzyja to najlepszej regeneracji i dodaje energii, jednak nie da się oczywiście obliczyć tego co do minuty. Zdrowi dorośli w ciągu jednej nocy przesypiają 4-6 pełnych cykli snu.